ಮೌಸ್ ಬಿಟ್ಟು ಮೊಲ ಸಾಕಿದ ಕುಮಾರ್ ಗೌಡ ಪಾಟೀಲ್ ಹಾಗೂ ಮೊಲ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ

ನಗರೀಕರಣದ ನಾಗಾಲೋಟ, ಔದ್ಯೋಗಿಕರಣದ ಸೆಳೆತದಿಂದ ಗ್ರಾಮಗಳನ್ನು ತೊರೆದು ನಗರ ಪಟ್ಟಣ ಸೇರಿ ಬದುಕು ರೊಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಚಿಂತನೆಯವರು ಹೆಚ್ಚು. ಅಂಥ ಚಿಂತನೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಸುಮಾರು 15 ವರ್ಷ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿ ಆ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ತಿಲಾಂಜಲಿ ನೀಡಿ ಹಳ್ಳಿಗೆ ಮರಳಿ ಕುರಿ ಮತ್ತು ಮೊಲ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡು ಯಶಸ್ಸು ಕಂಡಿವರಲ್ಲಿ ಕುಮಾರಗೌಡ ಪಾಟೀಲರು ಒಬ್ಬರು ಎನ್ನುವುದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮಾತಿಲ್ಲ.

ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ ಹಾನಗಲ್ಲ ತಾಲೂಕ ಯಳ್ಳೂರು ಗ್ರಾಮದ ಕುಮಾರಗೌಡ ಅವರು ನಾಲ್ಕು ಎಕರೆ ಜಮೀನಿನಲ್ಲಿ ತೆಂಗು ಮಾವು ಬೆಳೆಯುತ್ತಾರೆ. ಜತೆಗೆ ಡಕ್ಕನ ತಳಿಯ 50ಕುರಿ, ಇಸ್ಲಾಮಬಾದಿ ತಳಿಯ 50 ಮೇಕೆ ಮತ್ತು ಲೋ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯಿಂದ ನೆಮ್ಮದಿ ಕಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಮೊದಲು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಕಂಪನಿಯೊಂದರಲ್ಲಿ 15 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಅವರು ನಗರ ಜೀವನ ಬಿಟ್ಟು ಕುರಿ ಮತ್ತು ಮೋಲ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಗೋವಿನಜೋಳ, ಗೋದಿ, ಹುರುಳಿ ನುಚ್ಚು ಮಾಡಿ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಕಲಸುತ್ತಾರೆ. ಅದಕ್ಕೆ ನ್ಯೂಟ್ರಿಶಿಯನ್ ಪೌಡರ ಮಿಶ್ರಣ ಮಾಡಿ ನಿತ್ಯ ಬೆಳಗ್ಗೆ ಕುರಿಗಖಿಗೆ ಆಹಾರ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಹೈಬ್ರಿಡ್ ಜೋಳ, ಲೂಸ‌ ಸೊಪ್ಪು, ಒಣಹುಲ್ಲನ್ನು ಚಾಪಕಟ‌ ಮೂಲಕ ಕಟ್ ಮಾಡಿ ಬೆಳಗ್ಗೆ ಮದ್ಯಾಹ್ನ ಮತ್ತು ಸಂಜೆ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಒಣ ಹುಲ್ಲನ್ನು ದಿನಕ್ಕೆ ಒಂದು ಬಾರಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಗೋವಿನಜೋಳದ ಮೇವು ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ದಿನವೂ 1 ರಿಂದ 2 ತಾಸು ಕುರಿ ಮೇಕೆಗಳನ್ನು ಓಡಾಡಲು ಬಿಡುತ್ತಾರೆ.

ಕುರಿಗಳಿಗೆ ರೋಗ ಬಾರದಂತೆ ಎಚ್.ಎಮ್ ಲಸಿಕೆ, ಕಾಲುಬೇನೆ ಬಾರದಂತೆ ಲಸಿಕೆಯನ್ನು ತಿಂಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ, ಕರಳು ಬೇನೆ ಬಾರದಂತೆ ಮೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಇಟಿ ಚುಚ್ಚು ಮದ್ದು, ಜಂತು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಔಷಧ ನೀಡಲೇಬೇಕು ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಕುಮಾರಗೌಡ. ಆರು ತಿಂಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಉಣ್ಣೆ ಕತ್ತರಿಸಬೇಕು. ಇದರಿಂದ ಕುರಿಗಳು ಆರೋಗ್ಯದಿಂದ ಇರುತ್ತವೆ. ಈ ವರ್ಷ 65 ಕುರಿಗಳನ್ನು ಸಾಕಿದ್ದಾರೆ. 8 ಟ್ರ್ಯಾಕ್ಟರ್‌ ಕುರಿ ಹಿಕ್ಕೆಯ ಗೊಬ್ಬರ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಒಂದು ಕುರಿ 8-10 ತಿಂಗಳಿಗೆ 25 ರಿಂದ 30 ಕೆ.ಜಿ. ತೂಕ ಬರುತ್ತದೆ. ಉತ್ತಮ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದಿರುವ ಕುರಿ 12-15 ಸಾವಿರ ಮಾರಾಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಮುರಿಗಳನ್ನು ತಂದು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಸಾಗುವುದರಿಂದ ಅಧಿಕ ಲಾಭ ಪಡೆಯಬಹುದು.

ಎಂಬುದು ಅವರ ಅನಿಸಿಕೆ. 50 ಕುರಿ, 50 ಮೇಕೆ ಸಾಕಣೆ ಮಾಡುವ ದೊಡ್ಡಿ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ 5 ಲಕ್ಷ ರೂ ವೆಚ್ಚವಾಗಿದೆ. ತಲಾ ಒಂದು ಕುರಿ/ ಮೇಕೆ ಸಾಕಣೆಗೆ ನಿತ್ಯ 8 ರೂ. ಖರ್ಚಾಗುತ್ತದೆ. ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಹೆಬ್ಬಾಳದಲ್ಲಿರುವ ಕುರಿ ಮತ್ತು ಉಣ್ಣೆ ನಿಗಮ ಮಂಡಲಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಕುರಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ.

ಮೊಲ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮಾಡಲು ಜಾಗ ಎಷ್ಟು ಬೇಕು ?

ಮೊಲ ಸಾಕಾಣಿಕೆಗೆ ಜಾಗ ಸ್ವಲ್ಪವೇ ಸಾಕು. 15 ಅಡಿ ಉದ್ದ 25 ಅಡಿ ಅಗಲದ ತಗಡಿನ ಶೆಡ್ ನಿರ್ಮಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. 10 ಅಡಿ ಉದ್ದ 4 ಅಡಿ ಅಗಲದ 3 ಪಂಜರಗಳಲ್ಲಿ ಮೊಲ ಸಾಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಏಳು ಹೆಣ್ಣು ಮೂರು ಗಂಡುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ 10 ಮೊಲಗಳ ಗುಂಪಿಗೆ 1 ಯುನಿಟ್ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಇಂಥ 5 ಯುನಿಟ್ ಅವರಲ್ಲಿದೆ. ಒಂದು ಯುನಿಟೆಗೆ 15,000 ರೂಪಾಯಿ. 6 ರಿಂದ 7 ತಿಂಗಳ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮರಿ ಹಾಕುವ ಮೊಲಗಳು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಟ 35 ಮರಿಗಳನ್ನು ಹಾಕುತ್ತವೆ. ಹಸಿರು ಕರಕಿ, ಕುದುರೆ ಮೆಂತೆ, ಹೂವಿನ ಎಲೆಗಳನ್ನು ತಿನ್ನಲು ನೀಡುತ್ತಾರೆ.

ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮೊಲದ ಜೀವಿತಾವಧಿ 8 ವರ್ಷ. ಒಂದು ಮರಿ ಹುಟ್ಟಿದ 6 ತಿಂಗಳಿಗೆ ಗರ್ಭ ಧರಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದುತ್ತದೆ. ಅದೇ ರೀತಿ ಒಂದು ವರ್ಷ 6 ಬಾರಿ ಮರಿ ಹಾಕುತ್ತದೆ. ಮೊದಲ ತಿಂಗಳು ಗರ್ಭ ಧರಿಸಿದರೆ ಎರಡನೆಯ ತಿಂಗಳು ಮರಿಗಳ ಆರೈಕೆ ಮಾಡಿತ್ತದೆ. ಮೂರು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಮರಿ 2.5 ಕೆ.ಜಿ. ತೂಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ವರ್ಷದ ಮೊ 5 ರಿಂದ 6 ಕೆ.ಜಿ ತೂಗುತ್ತದೆ. ಈಗಿನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಜೀವಂತ ಮೊಲ ಕೆ.ಜಿ.ಗೆ 130 ಇದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಟೈಗರ್ ಜೇಂಟ, ನ್ಯೂಜಿಲ್ಯಾಂಡ ವೈಟ್, ಟೈಗರ್ ಬ್ಲಾಕ್ ಜೇಂಟ್, ರಷ್ಯನ್ ಗ್ರೇ, ರಷ್ಯನ್ ಚಿಂಚುಲಾ ತಳಿಗಳು ಮುಖ್ಯವಾದವು.

ಮೊಲ ಸಾಕುವಂತಹ ಜನರಿಗೂ ಅವರು ತರಬೇತಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅನೇಕರು ನಿತ್ಯ ಇಲ್ಲಿಂದ ಮೊಲ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಸಾಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವರಿಗಾಗಿ ಸ್ವತ: ಇವರೇ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸಹ ಸೃಷ್ಠಿ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಮೊಲದ ಮಾಂಸಕ್ಕೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಬೇಡಿಕೆ ಇದ್ದರೂ, ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಇಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಕುಮಾರರವರು ಅವರ ಬಳಿ ಮೊಲ ಖರೀದಿಸುವವರ ಬಳಿಯಿಂದ ಮರು ಖರೀದಿಸುವ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

ಮೊಲ ಸಾಕಣೆಗೆ ಶುದ್ಧ ಪರಿಸರ ಅಗತ್ಯ. ಉತ್ತಮ ಬೆಳಕು ಬೇಕು. ಬೆಕ್ಕು, ನಾಯಿ, ಹೆಗ್ಗಣ, ಮುಂಗುಸಿ, ಇರುವೆ ಇತ್ಯಾದಿ ಕೀಟ-ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಣೆ ಬೇಕು. ಪ್ರತಿ ಮೊಲಕ್ಕೂ ಪ್ರತ್ಯೇಕಗೂಡು ನಿರ್ಮಿಸುವುದರಿಂದ ರೋಗ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಾಧ್ಯ. ಪ್ರತಿ ಮೊಲಕ್ಕೂ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಗೂಡು ನಿರ್ಮಿಸುವುದರಿಂದ ರೋಗ ನಿಯಂತ್ರಂ ಸಾಧ್ಯ.

ಕುಮಾರರವರು ಮೊಲಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಸಿಗುವ ಆಹಾರವನ್ನೇ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಗೋವಿನಜೋಳ, ಗೋದಿನುಚ್ಚು, ತರಕಾರಿ ಸೊಪ್ಪು, ಧಾನ್ಯಗಳ ಮಿಶ್ರಣಣವನ್ನು ನೀಡುವುದರಿಂದ ಮೊಲಗಳು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದುತ್ತವೆ. 90 ದಿನಗಳ ಬಳಿಕ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ತಿಂಗಳಿಗೆ 2-3 ಬಾರಿ 100 ಎಂ.ಎಲ್ ಕ್ಯಾಲ್ಸಿಯಂ ಮತ್ತು 100 ಎಂ.ಎಲ್ ಲಿವರ್ ಟಾನಿಕ್ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಕೂಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕರಿಲ್ಲದೆ 100 ಮೊಲಗಳನ್ನು ಸಾಕಬಹುದು. ಮೊಲ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಜೊತೆ, ಹೈನುಗಾರಿಕೆ ಜತೆ ಆಡು, ಕುರಿ, ಕೋಳಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಉಪಕಸುಬು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಹೆಚ್ಚಿನ ಆದಾಯ ಗಳಿಸಬಹುದು.

ಕೆಲಸವಾದರೂ ಏನು?

ಮೊಲ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಜೊತೆ ಇತ್ತಿಚಿಗೆ ಗಿನಿಯ ಪಿಗ್ (ವೈಟ್ ಗ ಕ್ಯಾಟ್) ಕೂಡ ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮಾಡಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇವರ ಜಮೀನಿಗೆ ಪ್ರತಿನಿತ್ಯ ಸುಮಾರು 10-20 ರೈತರು ಹಾಗೂ ರೈತ ಮಹಿಳೆಯರು ವೀಕ್ಷಣೆ ನೀಡುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಕೃಷಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಕೇಂದ್ರಗಳು, ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು, ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ತೋಟಗಾರಿಕೆ ಇಲಾಖೆಗಳು, ಸರ್ಕಾರೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳುವ ರೈತ ತರಬೇತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ, ಕಾರ್ಯಾಗಾರ, ಸಮ್ಮೇಳನಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ಭಾಗಿಯಾಗುತ್ತಾರೆ. ಇವರ ಕೃಷಿ ಪರ ಚಿಂತನೆಗಳು ಆಕಾಶವಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಪ್ರಸಾರ ಆಗಿ, ರೈತರಿಗಾಗಿ ತಮ್ಮ ಹೊಲದಲ್ಲಿ ಚಿಂತನ-ಮಂಥನ, ಚರ್ಚಾಗೋಷ್ಠಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ನಡೆಸಿ ಕೊಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ. ಇವರ ಕೃಷಿ ಖುಷಿ ಬದುಕು ಇತರ ರೈತರಿಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುವುದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮಾತಿಲ್ಲ!

ಮೊಲ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ಮುಖ್ಯ ಅಂಶಗಳು ಯಾವುವು??

• ಈ ಹೊಲಗಳು 5-6 ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರವಸ್ಥೆ ಹೊಂದಿ ಈ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಸಿದ್ಧಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. 30-31 ದಿನಗಳ ಗರ್ಭಾವಧಿಯಲ್ಲ, ವರ್ಷಕ್ಕೆ 4 ರಿಂದ 5 ಸಲ ಮಲ ಹಾಕುತ್ತದೆ.
• ಕವಿ ಸೂಲದಲ್ಲ 5-8 ಮರಿಗಳನ್ನು ಹಾಕಬಲ್ಲದು.
• ಮಾಂಸೋತ್ಪಾದನೆಗಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಡುವ ಮೊಲಗಳು 12 ವಾರದಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಸಿದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತವೆ.
• ವಯಸ್ಕ ಮೊಲದ ಸರಾಸರಿ ದೇಹದ ತೂಕ 3,0-3.5 ಕೆ.ಜಿ ಗೂ ಗರಿಷ್ಠವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
• ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಿದ ಮಾಂಸದ ಬೆಲೆ ಸುಮಾರು ರೂ. 60-95 ಗಂಡು ಆಯ್ತು ಮಾದಾಟ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಗುತ್ತಿಗೆ ಮಾರಾಟಗಾರರಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಅವಕಾಶವಿದೆ.

ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಮೊಲ ಸಾಕಣೆಯಂತಹ ವಿವಿಧ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಪ್ರಚಾರವನ್ನು ನಾವು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡುತ್ತೇವೆ. ದೊಡ್ಡ ಕುಟುಂಬಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ನಗರವಾಸಿಗಳು ಎಲ್ಲಾ ಮನೆಯ ಸದಸ್ಯರು ಮೊಲ ಸಾಕಣೆ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯೀಕರಣದಂತಹ ಆದಾಯವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅಧಿಕಾರ ಪಡೆಯಬೇಕು.

ಮೊಲ ಸಾಕಣೆಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು:

(1) ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಮೊಲವು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಎಂಟು ಬಾರಿ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
(2) ಹೆಣ್ಣು ಐದರಿಂದ ಎಂಟು ಮರಿಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಬಹುದು, ಇದು ನಾಲ್ಕರಿಂದ ಆರು ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಲೈಂಗಿಕ ಪ್ರಬುದ್ಧತೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಮೊಲದ ಜೀವಿತಾವಧಿ ಸುಮಾರು ಏಳರಿಂದ ಎಂಟು ವರ್ಷಗಳು.
(3) ಮೊಲದ ಸ್ಲಾಟರ್ ತೂಕ ಸುಮಾರು 2 ಕೆಜಿ, ಇದನ್ನು 12 ರಿಂದ 15 ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಧಿಸಬಹುದು.
(4) ಮೊಲಗಳು ವೇಗವಾಗಿ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಪಡೆದಿವೆ ಮತ್ತು ಜನ್ಮ ನೀಡಿದ 24 ಗಂಟೆಗಳ ಒಳಗೆ (ಕಿಂಡ್ಲಿಂಗ್) ಮರುಕಳಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರ ಗರ್ಭಧಾರಣೆಯ ಅವಧಿಯು ಸುಮಾರು 31 ದಿನಗಳು.
(5) ಅವರು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ಮೇವುಗಳನ್ನು ಸೇವಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದ ದುಬಾರಿ ಸಾಂದ್ರತೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕಬಹುದು.
(6) ಅವುಗಳನ್ನು ಅಡುಗೆ ತೋಟದಲ್ಲಿ/ರೈತರ ಮನೆಯ ಹಿತ್ತಲಿನಲ್ಲಿ ಸಾಕಬಹುದು.
(7) ಮಾಂಸ ಮತ್ತು ಉಣ್ಣೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ಮೊಲಗಳು ಗೊಬ್ಬರ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಂದ ಆದಾಯವನ್ನು ಸಹ ನೀಡುತ್ತವೆ.

ಆಹಾರ ಆರೈಕೆ:
1. ಯಾವುದೇ ಫೀಡ್, ಏಕಾಗ್ರತೆ ಅಥವಾ ಒರಟುಗಳು ಯಾವಾಗಲೂ ಇರಬೇಕು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಮಟ್ಟಿಗೆ ತಾಜಾ. ರಸವತ್ತಾದ ಗ್ರೀನ್ಸ್ನೊಂದಿಗೆ ಆಹಾರವನ್ನು ನೀಡಬೇಕು
ಕನಿಷ್ಠ ಅಂತರ ಅಥವಾ ವಿಳಂಬ.
2. ಸಾಂದ್ರೀಕರಣ ಮತ್ತು ಒಣಹುಲ್ಲಿನ ಒಣ ಮತ್ತು ತಂಪಾದ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಶೇಖರಿಸಿಡಬೇಕು. ಹುಲ್ಲು 1 ವರ್ಷದವರೆಗೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸಬಹುದು ಆದರೆ
ಸಾಂದ್ರೀಕರಣವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಬಾರದು
1.5 ರಿಂದ 2 ತಿಂಗಳುಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು.
3. ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಶುದ್ಧ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಆಹಾರವನ್ನು ನೀಡಬೇಕು ಸಮಯ.
4. ಅವುಗಳ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಫೀಡರ್‌ಗಳನ್ನು ತುಂಬುವ ಮೂಲಕ ವ್ಯರ್ಥವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಬೇಕು ಆಳ.
5. ಫೀಡರ್ಗಳನ್ನು ಸ್ಕ್ರ್ಯಾಪ್ ಮಾಡಬೇಕು ಮತ್ತು ಅನ್ವಯಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಬೇಕು ಕನಿಷ್ಠ ವಾರಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಸೋಂಕುನಿವಾರಕ.
6. ದೇಶೀಯ ಆಹಾರ ತ್ಯಾಜ್ಯದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಿದ ಫೀಡ್ ಅನ್ನು ತೇವದಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ
ರೂಪ, ಫೀಡರ್ಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿದಿನ ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಬೇಕು.

ಮೊಲದ ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆ:
 ಉತ್ಪಾದಕ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಥ ಮೊಲ ಸಾಕಣೆಗಾಗಿ, ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆಯು ಒಂದಾಗಿದೆ ಮೊಲ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶ.
ರೋಗದ ಪತ್ತೆ: – ಅನಾರೋಗ್ಯದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಈ ಕೆಳಗಿನವುಗಳು ಷರತ್ತುಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕು.
1. ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಚಲನೆ: -ಆರೋಗ್ಯವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಸುಲಭ, ಉಚಿತ ಮತ್ತು ಆಹ್ಲಾದಕರ ಚಲನೆಗಳು. ವಿಶ್ರಮಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ ಯಾವುದೇ ನೂಕುನುಗ್ಗಲು ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಮಂದತೆ, ಕಷ್ಟ ಉಸಿರಾಟ ಮತ್ತು ಬಿಗಿಯಾದ ಚಲನೆಗಳು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ ಅನಾರೋಗ್ಯ.
2. ಕಣ್ಣುಗಳು: – ಮುಳುಗಿದ, ಮಂದ, ಖಿನ್ನತೆ ಮತ್ತು
ಕಣ್ಣುಗಳಿಂದ ಸ್ರವಿಸುವಿಕೆಯು ಅನಾರೋಗ್ಯವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
3. ಕೋಟ್: – ಕೂದಲು ಉದುರುವಿಕೆ, ಮಂದ ಬಣ್ಣ, ಸುಕ್ಕುಗಳು, ಸಡಿಲವಾದ ಮಡಿಕೆಗಳು ಚರ್ಮವು ಸೋಂಕಿನ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ.
4. ನಾಡಿ ಮತ್ತು ತಾಪಮಾನ: – 140 ರಿಂದ 150/ನಿಮಿಷಕ್ಕಿಂತ ಎತ್ತರಿಸಿದ ಅಥವಾ ಕಡಿಮೆಯಾದ ನಾಡಿ. ಮತ್ತು ದೇಹದ ಉಷ್ಣತೆಯು 38 ° C ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ ರೋಗಗಳ ಲಕ್ಷಣಗಳು.
5. ಫೀಡ್ ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಸೇವನೆ: – ಆಫ್ ಫೀಡ್ ಅಥವಾ ಕಡಿಮೆ ಫೀಡ್ ಸೇವನೆಯು ಒಂದಾಗಿದೆ ರೋಗದ ಪ್ರಮುಖ ಚಿಹ್ನೆ. ಕೆಲವು ಗಂಭೀರ ಸೋಂಕುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ನೀರು ಕುಡಿಯುವುದನ್ನು ಸಹ ನಿಲ್ಲಿಸಬಹುದು.
6. ಮಲ: – ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಗುಳಿಗೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಲಗಳಾಗಿವೆ. ಹೆಚ್ಚು ಮೃದುವಾದ, ನೀರಿರುವ, ತುಂಬಾ ಗಟ್ಟಿಯಾದ ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಬಿಳಿ, ಕೆಂಪು ಇತ್ಯಾದಿ. ರೋಗದ ಹೊರಹೊಮ್ಮುವಿಕೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
7. ಸ್ರಾವಗಳು: – ಕಣ್ಣುಗಳು, ಮೂಗಿನ ಹೊಳ್ಳೆ, ಬಾಯಿ, ಗುದದ್ವಾರ, ಹಲ್ಲುಗಳು ಮತ್ತು ಜನನಾಂಗಗಳಿಂದ ಯಾವುದೇ ಅಸಹಜ ಸ್ರವಿಸುವಿಕೆಯು ಅನಾರೋಗ್ಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
8. ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ತೂಕ: – ಹಿಂದುಳಿದ ಅಥವಾ ನಿಧಾನಗತಿಯ ಬೆಳವಣಿಗೆ, ಕಡಿಮೆ ತೂಕವು ಅನಾರೋಗ್ಯದ ಸೂಚನೆಗಳಾಗಿವೆ.
9. ಊತ ಮತ್ತು ಹುಣ್ಣುಗಳು: – ದೇಹದ ಮೇಲೆ ಊತ ಮತ್ತು ಹುಣ್ಣುಗಳು (ಹಾನಿಗಳು). ಚರ್ಮವು ಅನಾರೋಗ್ಯದ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ.

ರೋಗ ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ: – ರೋಗವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ನಿರ್ವಹಣೆ ಹೊರಹೊಮ್ಮುವಿಕೆಯು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ

1. ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಬ್ರೀಡರ್ನಿಂದ ಮೊಲಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸುವುದು: – ತಾಜಾ ಸ್ಟಾಕ್ ಇರಬೇಕು ಉತ್ತಮ ಆರೋಗ್ಯ ಹೊಂದಿರುವ ತಿಳಿದಿರುವ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ತಳಿಗಾರರಿಂದ ಖರೀದಿಸಬಹುದು
ಇತಿಹಾಸ.
2. ಕ್ವಾರಂಟೈನ್ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ: – ಕ್ವಾರಂಟೈನ್ ಅಥವಾ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಮನೆಗಳು ಶಂಕಿತ ಹೊಸ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ನಿರ್ಮಿಸಿ ಬಳಸಬೇಕು ಸೋಂಕುಗಳ ಹರಡುವಿಕೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಸೋಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳು.
3. ಪ್ರಮಾಣಿತ ವಸತಿ: – ಮನೆಗಳನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ನಿರ್ಮಿಸಬೇಕು ನೆಲದ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಉನ್ನತ ಗುಣಮಟ್ಟ, ವಾತಾಯನ; ಹಳೆಯದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು, ತೇವ ಕರಡು ಮತ್ತು ಕೀಟಗಳು.
4. ನೈರ್ಮಲ್ಯ ಮತ್ತು ನೈರ್ಮಲ್ಯ: – ಸೂಕ್ತವಾದ ನೈರ್ಮಲ್ಯವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಮತ್ತು ಪರಿಸರವನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮಾಣು ಮುಕ್ತವಾಗಿಡಲು ಅಥವಾ ಕನಿಷ್ಠ ಸಂಭವನೀಯ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದ ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಳೊಂದಿಗೆ ನೈರ್ಮಲ್ಯ ಕ್ರಮಗಳು.
5. ರೋಗನಿರೋಧಕ ಮತ್ತು ಔಷಧಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ: – ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮತ್ತು ರೋಗದ ಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಲಸಿಕೆಯನ್ನು
ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತಾರೆ ತಡೆಗಟ್ಟುವ ಔಷಧಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ.
6. ಆಹಾರ ಆರೈಕೆ: – ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ, ಮಾಲಿನ್ಯ ಮುಕ್ತ (ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಳು, ಜೀವಾಣು ಮತ್ತು ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶದ ಅಂಶಗಳು) ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಸಾಕಷ್ಟು ಆಹಾರ ಅಭ್ಯಾಸಗಳು.
7. ಸಕಾಲಿಕ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆ ಮತ್ತು ಚಿಕಿತ್ಸೆ: – ಅನಾರೋಗ್ಯದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಇರಬೇಕು ಅವರನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಲು ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲು ತಕ್ಷಣವೇ ಹಾಜರಾದರು.
8. ಸತ್ತ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ವಿಲೇವಾರಿ: – ಸತ್ತ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ತಕ್ಷಣವೇ ಇರಬೇಕು ಮರಣೋತ್ತರ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ನಂತರ ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸರಿಯಾಗಿ ವಿಲೇವಾರಿ ಮತ್ತು ರೋಗದ ರೋಗನಿರ್ಣಯ.